Page 16 - TULP E-Newsletter Vol.10
P. 16
จดหมายข่าวสารอิเล็กทรอนิกส์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำาปาง
16
TULP Knowledge sharing
จากปีระเพณีสงกราน้ำต์
ถึงก๋วิยเตี๋ยวิลัูกทุ่ง: ทิศทาง
�
ำ
ข้องทรัพยากรท่องเทียวิลัาปีาง
ั
ู้
่
โดีย ผู้ชูวิยศาสตราจารย์วิลัลัภั ทองอ่อน้ำ
อาจารย์ปีระจำาวิิทยาลััยสหวิิทยาการ มหาวิิทยาลััยธิรรมศาสตร์
ค่วิามโดืดืเดืนิขอิงเมอิงลำปางค่อิการเปนิหนิ�งในิหวิเมอิงสำค่ญ่ขอิง เช่ยงใหมไดืกลายเปนิทงจุดืหมายปลายทางขอิงเสนิทางรถึไฟและกลายเปนิ
็
�
็
ั
ั
ุ
่
็
ื
ื
ื
้
ึ
ั
่
้
้
้
ิ
้
ั
ั
�
้
้
ภาค่เหนิือิมาต�งแต่อิดืต มประวิัตค่วิามเป็นิมายาวินิานิและม้ค่วิามเป็นิ เมอิงทม้บัทบัาทหนิ้าทท�หลายดื้านิ เกดืย่านิการค่้าใหม่เช่นิย่านิสนิป่าขอิย
้
�
่
ิ
่
ื
ุ
้
่
ื
�
�
้
้
ั
้
เมอิงทตอิเนิอิง มพลวิัตรในิการปรบัตนิ เปล�ยนิแปลงมาหลายยค่ ในิยค่ท � ้ ย่านิหนิอิงประทป เกิดืค่ลังสินิค่้า ผู้นิวิกกับัยุค่สมัยขอิง การเปล�ยนิแปลง
้
ื
ุ
การทอิงเท�ยวิม้บัทบัาทสำค่ัญ่ขอิงการพัฒนิาเมือิงและเป็นิทิศทางหรือิ โค่รงสร้างการปกค่รอิงขอิงไทยช่่วิงปี พ.ศ 2475 นิโยบัายภาค่รัฐม้นิโยบัาย
่
้
้
่
์
่
ั
่
ั
เป้าหมาย เมอิงลำปางมประสบัการณตอิการพัฒนิาการทอิงเท�ยวิมาตลอิดื การ “พฒนิาจุงหวิดื” ทสำค่ญ่เช่นิ นิโยบัายสงเสรมเอิกลกษณจุงหวิดืป ี
ั
ื
่
ั
้
้
ิ
ั
์
ั
ั
�
ในิช่วิงท�ประเทศพยายามทำใหมรายไดืจุากการทอิงเท�ยวิ ค่วิามสำเรจุขอิง พ.ศ 2483 เช่ยงใหม่เปนิจุังหวิดืในิกลมแรกท�โดืดืเดืนิขอิงประเทศในิภาค่เหนิอิ
่
ื
็
้
่
้
ุ
ั
้
้
่
้
้
็
่
้
ึ
ู
้
้
้
็
้
ิ
่
้
�
ิ
การทอิงเท�ยวิประการหนิ�งค่ือิการเรยนิร้จุากประสบัการพัฒนิาขอิงเมือิงท�ผู้่านิมา ท�เรยกวิ่า “ถึนิไทยงาม” มการส่งเสริมงานิหัตถึกรรมให้เปนิสนิค่้าประจุำ
้
ั
ั
จุังหวิดื และเช่้ยงใหม่เปนิเมอิงท้�ไดืรบัการส่งเสริมให้เปนิเมอิงทอิงเท้�ยวิขอิง
้
ื
่
็
็
ื
ิ
้
ู
็
ประเทศไทยทำให้เช่้ยงใหม่ “เปนิประตบัานิใหญ่่ท้�เปดืตอินิรบัผูู้้ค่นิมากมาย
ั
�
�
�
ี
เมืองเปีลัยน้ำบทบาทหน้ำ้าที ปีระเพณีเปีลัยน้ำทาง
ี
่
้
เข้ามาสัมผู้ัสกับัวิัฒนิธรรม วิถึ้ช่วิิต ธรรมช่าติ” ในิช่วิงแรกการส่งเสริม
ิ
�
�
ุ
้
้
้
่
การมาถึึงขอิงรถึไฟมาสู่เมอิงลำปางในิช่่วิงปี พ.ศ 2459 ท้�ทำให้ลำปาง การทอิงเทยวิมงเนินิการทอิงเทยวิทางดืานิธรรมช่าตและวิฒนิธรรมพรอิมกบั
ั
่
้
่
ิ
้
ั
ื
้
ิ
ั
�
พัฒนิาเปล�ยนิโฉมขอิงเมอิงลำปางเกดืถึนินิสำค่ญ่และย่านิเศรษฐกจุใหม ่ การนิำประเพณ้วิัฒนิธรรมมานิำเสนิอิช่วิงนิ้จุึงมการสร้างวิัฒนิธรรมเพ�อิ
ิ
ื
่
ื
้
ู
่
่
้
้
�
้
ทย้ายจุากย่านิริมนิำวิังอิอิกมาส่ย่านิสถึานิรถึไฟ และช่วิงการสร้างถึนินิ การท่อิงเท�ยวิมากมายท�งภาค่รัฐและเอิกช่นิ เช่นิ ประเพณสงกรานิต์ และ
�
้
ั
่
่
ื
่
สายเหนิอิในิช่วิงป พ.ศ 2512 ทเช่อิมสวินิกลางสภาค่เหนิอิโดืยมงสเมอิงใหญ่ ่ ประดืิษฐสร้างข�นิ (Invention of tradition) หลากหลายเช่นิงานิลอิยกระทง
ื
ื
ุ
่
ู
่
้
่
�
ื
ึ
ี
�
ู
้
ั
ั
ท�งเช่ยงใหม่และเช่ยงรายพาดืผู้่านิ ทางทิศตะวินิตกขอิงเมอิงโดืยอิอิกแบับั งานิไมดือิกไม้ประดืบั อินิเปนิตนิแบับัขอิงการทอิงเท้�ยวิในิยค่นิันิ
้
�
็
ั
ุ
ื
่
ั
้
้
เสนิทางถึนินิให้ท�งห่างเมอิงลำปางไปไม่ไกลมากนิักรวิมท�งการเร่งสร้าง
ิ
ื
้
ั
โค่รงข่ายขอิงถึนินิในิภาค่เหนิือิในิช่วิง พ.ศ 2510-2530 ทำให้เมอิงลำปาง หลายประเพณ้จุึงปรับัเปล�ยนิจุากท�เค่ยรับัใช่ชุ่มช่นิมาสการรับัใช่ ้
ื
่
้
้
่
้
ู
้
้
เปล�ยนิบัทบัาทหนิ้าท�ไปอิกระลอิกโดืยเฉพาะการมาถึึงขอิงโค่รงการท�สร้าง การทอิงเท้�ยวิ ประเพณ้สงกรานิต์ขอิงเช่้ยงใหมท้�เค่ยเปนิประเพณ้ท้�แสดืงถึึง
้
้
่
็
่
ื
ลำปางให้กลายเป็นิเมือิงศูนิย์กลางขอิงภาค่เหนิือิ เนิ�อิงจุากลำปางม้ค่วิามเป็นิ ค่วิามสัมพันิธ์ขอิงผูู้้ค่นิกลายมาสการเป็นิ “สงค่รามนิำ” (water war) ท�ปรับั
่
ู
้
�
ศนิย์กลางเช่ิงพืนิท้�เหมาะสมในิช่่วิงปี พ.ศ 2512 การเตบัโตขอิงเมอิงลำปาง จุากสงกรานิต์แบับัสาดืนิำแบับัรนิแรงท�เช่อิกนิวิ่าสัมพนิธกบัการเปล�ยนิแปลง
ื
ู
ิ
�
�
้
ั
�
ื
ุ
ั
์
ั
้
จุึงเปนิไปอิย่างต่อิเนิือิงและก้าวิหนิ้ากวิ่าเมอิงอิืนิในิภาค่เหนิอิ ทางสังค่มทตอิงการค่วิามสนิุกและค่วิามบันิเทิงอิย่างสดืขวิซั�งเปนิลักษณะ
ื
�
็
�
ื
�
ั
้
�
้
ั
ึ
็
ุ
ู
�
้
�
ขอิงสังค่มสมัยใหม่ (Modern society) สงกรานิต์แบับันิม้จุริตทดืตนิตา
ื
้
�
�
่
่
ลำปางจุึงถึูกทำให้เป็นิศูนิย์กลางท�งทางกายภาพ เช่นิ การค่มนิาค่ม ตืนิใจุเร้ยกค่วิามสนิใจุจุากนิักทอิงเท้�ยวิค่่อิยพรากค่วิามหมายและหนิ้าท้�เดืิม
ั
้
�
ิ
�
็
ขนิส่ง โค่รงข่ายทางถึนินิ รถึไฟ และศนิย์กลางทางราช่การเช่นิ ธนิาค่าร ลงไปและเปนิตนิแบับัผู้ลิตซั�ำให้เกดืสงกรานิต์สมัยใหม่กระจุายไปทุกพืนิท้
ู
่
ึ
ั
ุ
่
ิ
ั
แหงประเทศไทย สถึาบันิอิดืมศกษา หนิวิยงานิราช่การระดืบัภมภาค่ฯลฯ
่
ู
ิ
้
ื
็
ุ
มากมายถึอิเปนิยค่ทอิงขอิงการพัฒนิาสมัยใหม่ขอิงเมือิงท�เตบัโตในิช่่วิง
�
�
หลายทศวิรรษกอินิ เมือปีระเพณีรับใชู้การท่องเทียวิ
่
้
้
่
ู
สอิงสามทศวิรรษท�ผู้่านิมาประเพณ้ท�ม้อิยในิชุ่มช่นิไดื้ถึูกทำให้เป็นิต้นิ
้
็
่
�
้
่
ิ
ู
ุ
ื
�
้
เมอิเสนิทางรถึไฟเจุาะผู้่านิเทือิกเขาขุนิตาลสเมือิงเช่ยงใหม่ไดื้ในิป ี ทนิทางวิัฒนิธรรมทนิำไปปรับัเข้าสการทอิงเท�ยวิโดืยการสร้างเปนิกจุกรรม
่
้
ู
่
ั
ื
ื
็
ื
พ.ศ 2464 เช่้ยงใหม่กลายเปนิ จุุดืปลายทางขอิงรถึไฟสายเหนิอิ ทางรถึไฟ ทางวิัฒนิธรรมเพ�อิการท่อิงเท้�ยวิเพ�อิการพักผู้อินิบันิเทิงใจุ (Leisure
้
ั
สายเหนิือิทำให้การเดืินิทางจุากกรุงเทพฯ ถึึงเช่ยงใหม่รวิดืเรวิข�นิ จุากเดืิม activities) จุึงมการแปลงวิัฒนิธรรมจุากรูปแบับัเดืิมท�งเช่ิงแนิวิค่ิดืและ
ึ
้
็
ั
ื
ิ
ั
ื
ิ
�
้
ั
ั
้
ท้ตอิงเดืนิทางหลายสบัวินิทางเรอิเหลอิเพ้ยง 1 - 2 วินิ พรอิมกบัการมาถึึง ปฏิิบััติการ ทั�งภาค่รัฐและเอิกช่นิท้�เร้ยกวิ่าการจุดืการวิัฒนิธรรม (Cultural
้
�
ื
�
้
ขอิงโค่รงการขนิาดืใหญ่่ขอิงการลงทนิภาค่รัฐ เช่่นิ โรงแรมรถึไฟท้�เช่้ยงใหม Management) การรอิฟนิประเพณใหม่ (Retraditionzation) ทำให ้
่
ุ
ั
ั
ิ
้
้
้
็
ิ
้
ั
ิ
อินิเปนิการบัริหารกจุการรถึไฟในิเช่ิงธุรกจุสถึานิรถึไฟ ในิขณะท�โค่รงข่าย ประเพณไม่ไดืผูู้กตดืกบัคุ่ณค่่าดื�งเดืิมม้ลักษณะกลายเป็นิลักษณะร่วิมขอิง
�
�
�
ู
์
�
ขอิงรถึไฟท้ม้ศนิยกลางท้สถึานิ้หวิลำโพง กรงเทพสามารถึเช่ือิมโยงไปสู่พืนิท้ � โลก (Cosmopolitan)
ั
ุ
่
ู
ภมิภาค่ขอิงไทยทั�งภาค่อิ้สานิ ภาค่ใต้ เปนิโค่รงข่ายการค่มนิาค่มใหมท้�ไดืรบั
้
ั
็
ื
ุ
ค่วิามนิิยมสูงขอิงยค่สมัย ในิยุค่ช่วิงท�ประเพณ้ถึูกปรับัใช่้เพ�อิการท่อิง
้
่
เท�ยวิทำให้เกิดืประเดื็นิค่ำถึามขอิงการสร้างสรรค่์
้
ื
�
้
้
�
์
้
่
้
้
ทางรถึยนิตท�เข้าสเช่ยงใหมทผู้นิวิกเช่ยงใหม่เข้ากบัภาค่กลางเดืิมใช่้เสนิ ท�ทำลายเนิอิหา คุ่ณค่่าขอิงประเพณ้ท�เค่ย
้
้
ั
ู
่
ื
�
ั
ั
้
้
่
็
้
�
ิ
ทางท้ตัดืจุากเถึนิเข้าสู่เมอิงล้� ป่าซัาง ลำพนิเข้าสู่เช่้ยงใหม่กลายเปนิเสนิทาง รบัใช่ชุ่มช่นิถึูกพรากไปเพอิรบัใช่้การทอิงเท�ยวิทำให ้
ู
ื
ั
ั
้
ื
่
�
ื
้
ุ
่
ื
้
�
สายเก่าเมอิเสนิทางลำปาง ขนิตานิ แมทา เช่ยงเช่ยงใหมถึกสรางขนิ เสนิทาง ในิปจุจุุบันิหลายพ�นิท�ไดื้พยายามร�อิฟนิแกนิเดืิมขอิง
้
�
้
้
ึ
่
้
ู
ื
ื
ั
ั
้
ั
สายเก่าเริ�มลดืค่วิามสำค่ญ่ลงเพราะเสนิทางใหม ่ ประเพณ้กลบัค่นิสู่ชุ่มช่นิในิหลากหลายเมอิงจุังหวิดื
